کد مطلب:210953 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:211

گنجینه کتابخانه » اهل بیت » امام صادق (ع) »»» فهرست کتاب

فرق اشاعره و معتزله

دلیل بر ضلالت و گمراهی اشاعره همین بس كه آنها در مسائل فرعی كه شرعی محض است رأی و قیاس عقلی را معتبر می دانند و در اصول دین كه عقلی صرف است رأی عقول را اعتبار نمی كنند تا اكثر آنها به كفر تجسم و عامه آنها به ضلالت تشبیه در توحید گرفتار شده اند و علت این لغزش ها برای این است كه باب تأویل را سد كرده و آیه الرحمن علی العرش استوی و امثال آن را با حدیث رؤیت و نظایر آن بر ظاهر حمل كرده در یكی تجسم و از دیگری تشبه تولد نموده و این جماعت قدرتی بر بیان ادله و قیاسات جدلیه نداشته بلكه به مجرد تمسك به ظواهر آیات و احادیث مسرور شده و اكتفا نموده و دلیل بر استنباط خود دانستند.

فرق اشاعره با معتزله در این است كه قواعد اعتزال بر مبانی اصول عقلیه است و به راه حق نزدیكتر اما چون دلایل ایشان جدلی و قیاسشان غیر برهانی است و اشاعره هر چه در صدر اسلام معمول نبوده بدعت دانسته و استدلال عقلی را در كار دینی اساسا غلط می دانند و از طرفی چون مشرب آنها موجب پیشرفت سیاست خلفای اموی و عباسی بوده آنها شهرتی به سزا گرفتند و برای مخالفت با معتزله مطالعه كتب حكمت و تصورات عقلی آنها را باطل و حرام دانستند و از این جا حرمت حكمت و فلسفه آغاز شد و خصومت عامه مردم با اهل علم و حكمت شروع و شیوع یافت و اساس عداوت و دشمنی با علم حكمت از اشاعره ناشی گردید وگرنه اساس علم و حكمت در حقیقت همان اساس علم و شریعت است كه اسرار قرآن و حدیث رمز آن است و كسانی كه میان دین و علم و یا حكمت و شریعت تفاوت و امتیازی گذاشته یا تخالف و تضادی قائل شده اند بدون شك از دین و حكمت یا در



[ صفحه 34]



یكی از آنها بی اطلاع بوده و گرنه وحدت كامل بین شریعت و حقیقت است و منظور اصلی ما از نگارش این كتاب بیان همین حقیقت است.